آکادمی بورس- مفاهیم پایه ای

مجامع

در قانون تجارت سه مجمع شامل مجمع عمومی موسس، مجمع عمومی عادی و مجمع عمومی فوق العاده پیش بینی شده است.

مجمع عمومی موسس، با رعایت مقررات این قانون تشکیل و پس از رسیدگی و احراز پذیره نویسی کلیه سهام سازمان و تادیه مبالغ لازم و شور درباره اساسنامه شرکت و تصویب آن ، اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت را انتخاب می کند و نیز مجمع عمومی موسس روزنامه کثیرالانتشار را که هر گونه دعوت و اطلاعیه برای صاحبان سهام تا تشکیل مجمع عمومی سالانه به طور منحصر در آن منتشر خواهد شد تعیین خواهد نمود. .مدیران و بازرسان شرکت باید کتباَ قبول سمت نمایند

مجمع عمومی عادی، سالانه یکبار حداقل و در بازه زمانی پایان سال مالی و حداکثر تا چهار ماه پس از آن، بمنظور ارائه گزارش فعالیت هیات مدیره، گزارش بازرس قانونی و حسابرسان مستقل نسبت به فعالیت های سازمان طی یکسال مالی، تصویب صورتهای مالی، تصویب میزان سود تقسیمی، تصویب پاداش و حق حضور اعضای هیات مدیره، تعیین بازرس قانونی و روزنامه درج آگهی و سایر موضوعات مرتبط طبق مفاد قانون تجارت با حداقل حضور بیش از نصف سهامداران مورد بررسی و تصویب قرار می گیرد.

مجمع عمومی فوق العاده، متشکل از اجتماع صاحبان سهام شرکت است در مواقع اضطراری و زمانی که موضوع فوق العاده ای مطرح باشد تشکیل می شود. بنابراین تشکیل جلسه این مجمع برخلاف مجمع عمومی عادی تابع نظم و انضباط خاصی نیست. برای رسمیت جلسه مجمع عمومی فوق العاده، حضور بیش از نصف صاحبان سهام دارای حق رای الزامی است . چنانچه در اولین دعوت حد نصاب مذکور حاصل نشود دعوت دوم یا حضور بیش از یک سوم صاحبان سهام دارای حق رای رسمیت یافته و اتخاذ تصمیم خواهد نمود منوط به اینکه در دعوت دوم نتیجه دعوت اول قید شده باشد.

 

بازار کالا و خدمات

اولین بازار تشکیل شده توسط انسان هاست که معاملات در آن تحت مکانیسم شناخته شده ای صورت می گیرد. آن چه ارزش کالا و خدمات را تعیین میکند، عرضه و تقاضاست.

افزایش تقاضا در هر بازاری با ثبات عرضه، منجر به افزایش قیمت می شود که نام دیگر آن تورم است که عدم کنترل آن، پیامدهای اقتصادی ناگواری به همراه دارد.

 

بازار پول

بازار پول در ابتدای کار، محلی برای نگهداری نقدینگی مردم بود، اما با گسترش مراودات اقتصادی، مسئولیت های جدیدی برای بانک ها بوجود آمد تا بتوانند با جذب نقدینگی در آن، تقاضا را کنترل کرده و از ورود نقدینگی با حجم بالا به بازار کالا جلوگیری کنند.

بازار پول، بازار بانک ها و موسسات مالی و اعتباری است.

 

بازار سرمایه

با خدماتی که بانک ها به شرکت های تولیدی، بازرگانی و سایر موسسات ارائه میکردند و در قبال آن کارمزد دریافت می نمودند یا با ارائه تسهیلات به بنگاه ها از آن بهره میگرفتند و در قبال آن به صاحبان پول بهره پرداخت میکردند، (که به این مابه التفاوت، سود گفته می شود) این بازار هدایت میشد، ولی زمانی که بحران مالی پیش میآمد، مردم برای دریافت پول های خود به بانک ها مراجعه میکردند که در اینجا ضعف بازار پول نمایان شد. برای رفع این ضعف، بازار سرمایه ایجاد شد.

هدف در این بازار، ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضاست. اولین بازار بورس در دنیا، در بلژیک ایجاد شد. بورس لندن، بورس توکیو، بورس نیویورک و... از مهمترین بازارهای بورس در دنیا هستند.

در بورس اوراق بهادار، سهام و سرمایه شرکت ها مورد معامله قرار گرفته، باعث تامین مالی شرکت ها شده، به بخش تولید وارد شده و ارزش افزوده ایجاد میکنند.

در این بازار، نقدینگی تا حد زیادی قابل کنترل بوده و پس از ورود نقدینگی، مالیات مربوطه اخذ شده، گردش پول به درستی وارد بازار تولید شده و با اعمال سیاست های درست و تعمیق این بازار، جلودار تورم و افسار گسیختگی آن شود.

بازار سرمایه، بازار سهام و بدهی است و در آن خبری از سپرده نقدی یا بانک نیست بلکه اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد.

بازار سرمایه به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم می شود. 

بازار اولیه بازاری است که در آن شرکتی برای اولین بار سهام خود را برای پذیره نویسی عموم عرضه می کند.

بازار ثانویه بازاری است که پس از اینکه شرکتی عرضه اولیه خود را انجام داد، من بعد کلیه معاملات بعدی در آن بازار اتفاق خواهد افتاد.

 بازار سهام (بورس)، بازاری است که در آن شرکت ها سهام خود را عرضه می کنند در صورتیکه در بازار بدهی، بازاری است که در آن اوراق قرضه مورد معامله قرار می گیرند و اغلب جهت تامین مالی مورد استفاده قرار می گیرد. 

 

انواع بورس

بورس اوراق بهادار- فرابورس- بورس کالا- بورس انرژی- صندوق های سرمایه گذاری

 

بورس اوراق بهادار

بورس اوراق بهادار، بازاری است که در آن سهام شرکت ها و اوراق مشارکت و بهادار، تحت ضوابط و مقررات خاصی معامله میشود.

بازار بورس اوراق بهادار، خود به بازار اول و بازار دوم تقسیم شده است. بازار اول دارای دو تابلو است که به ترتیب تابلوی اصلی و تابلوی فرعی و بازار دوم شامل یک تابلو است.

 

فرابورس

فرابورس یا خارج از بورس، به بازاری اطلاق می شود که در آن سهام شرکت هایی مورد معامله قرار می گیرند که شفافیت کافی و یا سودآوری قابل ملاحضه ای ندارندو سازمان بورس نظارت محدودتری بر آنها دارد.

فرابورس دارای 6 بازار است که به ترتیب بازار اول، دوم، پایه، بازار سوم، بازار شرکت های کوچک و متوسط و بازار دارایی فکری نامیده می شوند.

 

بورس کالا

بورس کالا، بازاری است که معاملات روی کالاها بصورت فیزیکی انجام می شود. این بازار معمولا مورد توجه فعالان اقتصادی قرار می گیرند که می خواهند در فضای شفاف تری کالاهای خود را مبادله نمایند. از جمله معملاتی که می توان اشاره نمود مربوط به معاملات بورس آتی سکه یا اختیار سکه می باشد.

 

بورس انرژی

بورس انرژی، بازاری است که در آن معاملات حامل های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر آن انجام می شود. بورس انرژی بطور خاص در حوزه محصولات نفت و مشتقات نفتی، برق، ذغال سنگ، گاز طبیعی و سایر حامل های انرژی فعالیت می نماید.

بورس انرژی دارای سه بازار است: بازار فیزیکی، بازار مشتقه و بازار فرعی.

 

انواع سهام

سهم، سرمایه شرکت های سهامی به قسمت های مساوی تقسیم میشود که به هر یک از آنها سهم میگویند.

بطور معمول، قیمت اسمی سهام در ایران، 1000 ریال است.

سهام عادی، همان سهمی است که شرکت ها عرضه میکنند. 

سهام ممتاز، نوعی از سهام است که مالکان آن، ادعای معین و محدودی نسبت به دارایی های شرکت دارند.

این نوع سهم دارای ویژگی سهام عادی و اوراق قرضه است.

در هنگام تقسیم سود، دارندگان این نوع سهم از اولویت برخوردار هستند. علاوه بر دارندگان سهام ممتاز، انحلال یا ورشکستگی نیز اولویت پرداخت دارند.

 

اوراق مشارکت یا اوراق قرضه

اوراقی است که سود معین دارد. صادر کننده این اوراق متعهد شده که اصل پول و سود را در تاریخ معین پرداخت کند.

 

انواع بازار سرمایه در فرابورس

بازار اول، بازاری است که شرکت های سهامی عام که شرایط پذیرفته شدن در فرابورس را احراز نموده، بتوانند نسبت به عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار اقدام نمایند.

بازار دوم، بازاری است همانند بازار اول؛ اما شرایط ساده تر و منعطف تر جهت پذیرش در فرابورس را دارد.

بازار پایه، بازاری است که شرکت های سهامی عام، فرایند پذیرش را طی نکرده اند.

نکته مهم: معاملات به شکل عادی (دارای دامنه نوسان و در عملیات عادی بازار) یا توافقی (فاقد دامنه نوسان و بر اساس توافق طرفین) انجام میگیرند.

 

انواع ارزش ها

ارزش دفتری، عددی است که در ترازنامه شرکت به عنوان ارزش آن دارایی ثبت شده است.

در زمان تاسیس شرکت، ارزش اسمی و دفتری به طور معمول برابرند، مگر در مواردی که سهام به کسر یا به صرف فروخته شود.

ارزش دفتری سهم= تعداد سهام منتشر شده / (سهام ممتاز - (بدهی ها - دارایی ها))

ارزش ذاتی، برابر است با ارزش سهم بر حسب نرخ بازده سرمایه گذاری

ارزش بازار، برابر است با قیمت فروش سهام در بازار